اخبار

کتابدار، کتاب‌شناس، محقق و فهرست‌نگار معاصر، محمدتقی دانش‌پژوه در ۱۲۹۰ش در دهکدۀ ناندَل، از توابع آمل، به دنیا آمد. پدرش حاج میرزا احمد دَرکایی دلارستاقی لاریجانی، از مجتهدان بنام آمل بود. دانش‌پژوه پس از طی تحصیلات اولیه، نزد پدر و تنی چند از همشهریان خود به فراگیری ادبیات عرب، منطق و فلسفه پرداخت.

محمدتقی دانش‌پژوه (۳۰ فروردین ۱۲۹۰ ـ ۲۷ آذر ۱۳۷۵) در شرح حال خودنوشتش می‌گوید: «نیاکان من از دهکده‌ای بودند به نام درکا، در بلوک دیلارُستاق لاریجان… نیای سوم من، میرزا گلعلی از تیره روحانی آن سامان… او را فرزندی بود به نام میرزامهدی که فرزندی داشت به نام میرزا آقابزرگ که یک دوره وسائل‌الشیعه چاپ سنگی نخستین، از او به من به ارث رسیده است… پدرم حاج میرزا احمد از مجتهدان و فقهای بنام آمل بود. او هفت سال نجف به سر برده و از مرحوم حاج میرزاحبیب‌الله رشتی اجازه اجتهاد داشت.»

حوزه کار استاد دانش ‌پژوه، حوزه فهرست نویسی، نسخه‎ شناسی و فهرست‌پژوهی بود و شاید از نظر گستردگی کار بی‎نظیر باشد. جنبه ‎ای که معمولا بر آن تکیه می‏‎ شود، نقش ایشان و شیفتگی ‎اش به کتاب و فهرست نسخ خطی و زنده‌کردن آثار گذشته ما زیر نظر ایشان است؛ ولی مهمترین ویژگی مرحوم دانش‌پژوه به نظر من این بود که فیلسوف و منطق‏ دان بزرگی بود. ایشان به عنوان مصحح، آثار بزرگی در حوزه منطق و فلسفه چاپ کرده؛ اما فراتر از این بود.